پروژه پایلوت آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان در خراسان رضوی کلید خورد

به همت مرکز آموزش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن وکشاورزی مشهد

پروژه پایلوت آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان در خراسان رضوی کلید خورد

پروژه پایلوت آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان با حضور نمایندگان بنیاد SBH آلمان، متولیان دستگاه های دولتی مرتبط و  نمایندگانی از تشکل های بخش خصوصی، در مرکز آموزش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد کلید خورد.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ پیام رشیدی، سرپرست مرکز آموزش این اتاق در ابتدای نشستی که به همین منظور برگزار شده بود، گفت: پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان را در فاز اول ویژه دو حوزه برق و مکانیک و همچنین ارائه آموزش ها و مهارت های مورد نیاز در حوزه گردشگری متمرکز کرده ایم.

وی اظهار کرد: پروژه مذکور در چارچوب تفاهم نامه‌ای در اسفند ماه ۱۳۹۶ میان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، سازمان فنی و حرفه‌ای کشور و بنیاد آموزش و مهارت ‌آلمان «SBH» آغاز شد و هدف از اجرای آن ارتقای مهارت و آموزش شغلی در کشورمان است.

رشیدی خاطر نشان کرد: طبیعتا ایجاد عناصر مهم و کلیدی این ساز و کار در سیستم آموزش شغلی ایران می تواند باعث بهینه کردن آموزش مشاغل، کارآمدی، بهره وری، تشویق و ترغیب کارآموزان و بنگاه های اقتصادی شود و در نتیجه، بازدهی آموزش مشاغل را در سطح جامعه افزایش دهد.

وی با اذعان به اینکه، اشتغال یکی از شاخص های مهم در اقتصاد کلان است و برای دولت، بنگاه های اقتصادی و جامعه به عنوان یک عامل اقتصادی حائز اهمیت می باشد، متذکر شد: نیروی متخصص کارآمد می تواند متضمن کیفیت بالای تولید در کشور باشد و یک سیستم آموزش موثر به عنوان یک فاکتور در این حوزه مطرح است.

وی افزود: سیستم آموزش شغلی دوگانه در آلمان متناسب با ساختار اجتماعی و اقتصادی آن کشور تعریف شده و ما در نظر داریم با توجه به شرایط اقتصادی و آموزشی کشور، تغییراتی در آن ایجاد کنیم تا در اجرا کیفیت بهتری داشته باشد. در بازدیدی که از کشور آلمان و روند اجرای این پروژه داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که موارد آموزشی را در موضوعات خاص متمرکز کنیم تا نتیجه موثرتری حاصل آید.

مدیر مرکز آموزش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن وکشاورزی خراسان رضوی بیان کرد: به همین استناد در فاز اول بحث آموزش شغلی را در دو حوزه برق و مکانیک و گردشگری متمرکز کردیم. انتخاب این دو بخش به واسطه ظرفیت هایی بود که در این عرصه ها در استانمان وجود دارد.

وی همچنین تاکید کرد: بنا به تجربه می گویم که تشکل های بخش خصوصی و بنگاه های اقتصادی باید خود نیازهای واقعی آموزشی شان را منتقل کنند و مشارکت آن ها در این حوزه می تواند بسیار موثر واقع و به تبیین یک الگوی کارآمد منجر شود.

*بنیاد آموزشی «SBH»؛ با بیش از ۲۵۰ شعبه و ۳۶۱ کارگاه آموزشی در آلمان

علی‌رضا مقیدی، مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان و نماینده «SBH» در ادامه این نشست در خصوص معرفی پروژه مذکور خاطرنشان کرد: پروژه در اسفند ماه ۱۳۹۶ با امضای تفاهم نامه‌ای میان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، سازمان فنی و حرفه‌ای کشور و بنیاد آموزش و مهارت‌آلمان «SBH» آغاز شده است.

وی افزود: بنیاد «SBH» یک بنیاد آموزشی وسیع در آلمان است که دارای ۲۵۰ شعبه و ۳۶۱ کارگاه آموزشی در آلمان است. دوره آموزشی مذکور از دوره مهدکودک آغاز و تا دانشگاه ادامه دارد. یکی از تخصص‌های این بنیاد، آموزش‌های شغلی در رشته‌های مختلف است.

مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان تصریح کرد: دولت آلمان بازوهای اجرایی ندارد به همین دلیل بنیاد «SBH» را به عنوان بازو اجرایی این پروژه انتخاب کرد و با کمک اتاق بازرگانی ایران و سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، این سیستم را در ایران معرفی و ساختارهای را ایجاد کرد.

نماینده بنیاد «SBH» در ایران عنوان کرد: در سیستم آموزشی کشورمان کارآموزان به صورت فردی به سازمان فنی و حرفه‌ای مراجعه کرده و پس گذراندن دوره‌ای ۱۸ ماهه، خود وارد بازار کار می شوند و کارفرمای خود را انتخاب می‌کنند. در آلمان کارآموز به بنگاه اقتصادی یا شرکت‌ها، تقاضای دوره آموزشی را ارائه می کند و آن ساختار اقتصادی و تولیدی، خود به آموزش نیروی مربوطه اقدام می کند. این روند آموزشی غالبا در دوره‌ای سه ساله و با کمک سازمان فنی و حرفه‌ای اجرایی می شود و مدرک مربوطه صادر می گردد. براین اساس کارآموز سه روز در هفته را در شرکت به صورت عملی و دو روز در هفته را در مدارس به آموزش تئوریک مشغول می‌شود و روند آموزش وی کاملا بر حسب نیاز بنگاه اقتصادی مربوطه انجام می پذیرد.

مقیدی تشریح کرد: آموزش دو گانه از دو عنصر آموزش عملی و آموزش تئوریک تشکیل شده است و در نهایت امتحاناتی میان دوره و پایان دوره از کارآموز اخذ می گردد. آموزش به صورت هدفمند برگزار می‌شود و بخشی از آن در مدرسه و آموزش عملی در محیط واقعی کار، ارائه می گردد.

وی ادامه داد: مزیت آموزش دوگانه این است که در آلمان کارآموزان از سن ۱۶ سالگی می‌توانند وارد محیط کار شده و دوره‌ای را انتخاب کنند و عملا خیلی زود به مرحله استقلال مالی و کسب درآمد و برسند؛ توامان برای آن ها این مجال هم فراهم می شود تا در مورد آینده شغلی و حرفه ای خود بیاندیشند.

مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان عنوان کرد: مزیت آموزش دوگانه برای بنگاه‌های اقتصادی شامل، آموزش نیروی متخصص لازم، افزایش خلاقیت و نوآوری و صرفه جویی در هزینه‌های آموزش است. همچنین مزیت این دوره برای دولت شامل کم کردن تعداد بیکاران و کاهش فقر، تربیت نیروی متخصص لازم برای رشد و توسعه کشور و به روز رسانی آموزش برحسب نیاز صنعت است.

وی گفت: در آلمان ۵۰ درصد جوانان در سال به سمت آموزش شغلی و بقیه به سمت دانشگاه و تحصیلات عالی روی می‌آورند. موسسات و نهادهای دیگر نیز وظایف مهمی در این رابطه بر عهده دارند. انجمن‌های صنفی مزد کارآموز و نحوه نظارت بر سیر آموزش او را تعیین و استانداردهای آموزشی لازم را در این رابطه تعریف می کنند. اتاق بازرگانی، وظیفه مشاوره به بنگاه‌های اقتصادی، تایید صلاحیت و نظارت بنگاه‌های اقتصادی، معرفی کارآموز، ثبت قراردادهای کاری، سازماندهی امتحانات (میان دوره و پایان دوره) و میانجی گری در اختلافات را بر عهده دارد و علاوه بر آن دولت نیز حمایت مالی و قانونی، تدوین و توسعه استاندارها، تشویق بیکاران و جوانان ناموفق برای بهره گیری از ظرفیت های این سیستم و نظارت بر ساز و کار آموزشی دولتی را بر دوش می کشد.

مقیدی اظهار کرد: این پروژه در دیگر کشورها نیز اجرا می‌شود اما سابقه در این حوزه آلمان طولانی‌تر است.

مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان با بیان اینکه، در این شکل از آموزش، تربیت نیروی کار مبتنی بر نیاز مراکز تولیدی و بنگاه های اقتصادی انجام می گیرد، تاکید کرد: معتقدیم این پروژه بخشی از نیاز اقتصاد و بخش مولد جامعه ایرانی است. در یکسال گذشته با تمام استان‌ها ارتباط برقرار کرده ایم و از کمک اتاق‌های بازرگانی استان های مختلف نیز در این رابطه بهره لازم را برده ایم.

وی یادآور شد: همچنین پس از معرفی پروژه، برای نیازسنجی شغلی، فرمی را تهیه نمودیم که نیازهای شغلی بنگاه اقتصادی را ارزیابی می کند تا پروژه پایلوت را بر حسب نیازهای آموزشی بنگاه‌های شغلی پیاده سازی نماییم.

مقیدی از اهمیت همکاری نظام‌مند و تعریف شده بین سازمان فنی و حرفه‌ای و اتاق‌های بازرگانی و بنگاه‌های اقتصادی در آموزش مشاغل فنی و حرفه‌ای سخن گفت و تاکید کرد: اتفاق خوبی که اخیرا رخ داد، امضای تفاهم نامه ای میان اتاق ایران و سازمان فنی و حرفه‌ای کشور بود که به ایجاد شورای راهبری منجر شده و در تبیین بهتر نقش ها- برای پیشبرد این پروژه- کمک می کند.

*کارآموزان و نیروهای آموزش دیده، سرمایه بنگاه های اقتصادی محسوب می‌شوند

در ادامه گیدو ویشا (Guido Wischer )، مدرس موسسه «SBH» آلمان و نماینده آن در این نشست، گفت: مزیت سیستم آموزش شغلی دوگانه این است که افراد منهای مهارتی وارد یک فضای حرفه ای و آموزشی شده و در طول آن، هم فوت و فن کار را می آموزند و هم با فرهنگ حاکم بر فضای کاری بنگاه اقتصادی و تولیدی مربوطه آشنا می شوند.

وی کارآموزان و توامان نیروهای آموزش دیده و متخصص را جزو سرمایه های شرکت ها عنوان کرد و گفت: به باور من سیستم آموزش دوگانه برای شرکت هایی کاربرد دارد که به دنبال جذب نیروهای جدید هستند اما توامان تربیت نیروهایی کارآمد برای آن ها دارای اهمیت است. در این چارچوب آموزشی طبیعتا، نیروها براساس نیاز واقعی بنگاه های اقتصادی تربیت می شوند.

وی خاطر نشان کرد: استانداردهایی برای هر شغل تعریف شده است و بخشی از آن در مرکز آموزشی ارائه و پاره ای از آن در محل کار ارائه می شود. اگر همه ظرفیت ها هم برای آموزش فراهم نباشد هم کارآموز به مراکز دیگری که دارای تجهیزات لازم است، ارجاع می شود. این دوره سه ساله بوده و با گذر زمان مسئولیت بیشتری به کارآموز سپرده می شود و طبیعتا مهارت و تسلط او نیز ارتقا می یابد.

* توفیق دوره های مهارت آموزی در گرو ارتباز منسجم با بنگاه های اقتصادی

رضا سقا خراسانی، معاون آموزش، پژوهش و برنامه ریزی اداره کل آموزش فنی و حرفه ای خراسان رضوی دیگر سخنران این نشست بود که در همین رابطه عنوان کرد: در سال‌های ۶۷ و ۶۸ پروژه‌ای با هدف تربیت نیروی کار در ایران اجرا شد که البته توفیقی نداشت. یکی از علت‌های عدم موفقیتش، نداشتن ارتباط لازم با بنگاه‌های اقتصادی بود اما در پروژه آموزش شغلی دوگانه، اتاق بازرگانی در نقش رابط عمل می کند که این نقیصه را برطرف می سازد.

وی تاکید کرد: یک سیستم آموزش مهارت، زمانی موثر و مفید واقع خواهد شد که متناسب با نیاز صنایع و بنگاه های تولیدی و اقتصادی باشد و دستگاه نظارتی نیز بستر قانونی را برای حضور افراد در محل کار فراهم سازد.

وی افزود: نکته دوم نیاز سنجی است. ابتدا باشد شغل تعریف و شرایط احراز آن مشخص گردد و سپس فعالیت‌ها را در ذیل حرفه‌ مذکور مشخص کرده با کارشناسی دقیق و واقعی آن را ارزیابی نماید تا به این نتیجه برسیم که هر بنگاه به چه مهارت هایی نیاز دارد آموزش‌های مرتبط با آن را نیز لحاظ کنیم.

معاون آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای خراسان رضوی تصریح کرد: در آلمان کارآموزان در سطح مشخصی آموزش را آغاز می‌کنند ولی در ایران افراد با سطوح تحصیلات مختلف و تجارب و مهارت های متفاوت وارد دوره های آموزشی می شوند. یک دلیل کوتاه تر بودن طول دوره ها در کشورمان همین مسئله است. ما آمادگی فراهم کردن فضا و تجهیزات کافی برای ارائه آموزش ها و اجرای دوره های مربوط به این پروژه را داریم.

سقا خراسانی خاطر نشان کرد: موانع و دغدغه های قانونی که برای حضور کارآموز در بنگاه های تولیدی و اقتصادی وجود دارد، باید رفع شوند و در وزارتخانه به دنبال حل این مسئله هستیم و تاکید بر این است که اگر آموزشی قرار است مفید واقع شود، باید محیط و بستر لازم را برای تربیت نیروی کار فراهم سازیم.

وی با بیان اینکه، مهارت آموزی یکی از سیاست های دولت دوازدهم بوده و بخشی از بسترها فراهم آمده است، تاکید کرد: نیازسنجی موضوع دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. شغل را باید تعریف کنیم، شرایط احراز آن و فعالیت های ذیل رسته مذکور نیز باید مشخص شود و بعد از انجام کار کارشناسی، تعیین گردد که فرد باید در چه چارچوبی و در کدام شغل متمرکز شود.

وی متذکر شد: البته بخشی از نیازسنجی انجام شده اما نیازمند به دقت و توجه است و تا ضعف ها و نیازهای واقعی احصاء شوند. تاکید داریم که تفاوت ها و نیازهای واقعی باید در حوزه آموزش شغلی دوگانه به خوبی دیده شوند.

*ظرفیت مطلوب گردشگری استان و نیازهای موجود در حوزه آموزش های مهارتی

یوسف بیدخوری، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری خراسان رضوی در ادامه پشت تریبون قرار گرفت و گفت: حوزه گردشگری در کشور ما دارای ظرفیت های فراوانی است و در رویکردهای کلان اقتصادی باید به این عرصه توجه بیشتری صورت بگیرد.

وی به ظرفیت های انبوه تاریخی، فرهنگی، سیاحتی، زیارتی و گردشگری در کشورمان اشاره کرد و گفت: ما در خطه خراسان رضوی میزبان ۵۰درصد گردشگرانی هستیم که عازم ایران می شوند. از این منظر، صنعت گردشگری در استان ما دارای پتانسیل ها و بسترهای مطلوبی است و توسعه زیرساخت های خدماتی در سال های اخیر نیز به این مهم کمک شایانی نموده است.

وی صنعت گردشگری را موتور محرکه اقتصاد کشور برشمرد و عنوان کرد: اما ارائه آموزش ها در این صنعت، باید در بخش های مختلفی تعریف شود. برای نمونه یکی از آن ها، تاسیسات گردشگری می باشد که در این بخش بیش ۱۷۰۰ مجموعه گردشگری، مشغول به فعالیت هستند و حدود ۸۰ هزار نفر نیز مستعد دریافت آموزش هستند. همچنین سطوح نیاز به آموزش در این افراد با یکدیگر متفاوت است. برخی از افراد به صورت تجربی و برخی دیگر تحت نظر آموزش‌های آکادمیک قرار گرفته اند.

وی بیان کرد: نقطه ضعف ما در گردشگری این است که دوستان پس از گذراندن دوره‌های آموزشی کاملا بلاتکلیف هستند؛ زیرا آموزش‌هایی که کسب می‌کنند که با حرفه آنان همخوانی ندارد. نکته دوم اینکه در ایران فارغ التحصیلان دانشگاه وارد عرصه آموزش می‌شوند اما در کشور آلمان افراد از زمان آغاز دوران مهد کودک، مورد آموزش قرار می‌گیرند. در سیستم آلمان دولت حامی بخش‌های دیگری بوده و تمام ابعاد سبب تقویت یکدیگر می‌شوند اما در ایران روابط سیستماتیک وجود ندارد و نیازمند برگزاری جلسات بیشتر برای رفع مشکلات موجود در ابن حوزه هستیم.

وی ابراز امیدواری کرد که این پروژه که به مدد مرکز آموزش اتاق مشهد در دست پیگیری است، بتواند بسترهای موثری را برای بخش گردشگری استان فراهم آورد و زیرساخت های آن را به سمت کیفی تر شدن پیش ببرد.

*فرصتی برای آموزش افراد بر اساس تکنولوژی‌های جدید

اما امیرمهدی مرادی، دبیر انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی نیز در همین رابطه اظهار کرد: کشور ما عمدتا وارد کننده تکنولوژی است اما در قاطبه موارد، افراد متخصص با آن تکنولوژی در اختیار نبوده اند و این پروژه مجالی را فراهم می کند تا افراد را مرتبط با تکنولوژی‌های جدید آموزش دهیم.

وی افزود:متولیان این پروژه باید نتایج آن را مستمرا رصد کرده و پس از مشخص شدن دستاوردهایش، این تجارب را در حوزه‌های دیگر نیز تعمیم داده و دامنه آن را در بخش های دیگر نیز گسترش دهند.

*طلا و جواهر یکی از پُرنیاز ترین حوزه‌ها به آموزش های مهارتی است

در ادامه اسدی مرصع، رئیس هیئت مدیره انجمن طلا، جواهر، نقره و سنگ‌های قیمتی خراسان رضوی عنوان کرد: بحث آموزش در آلمان بسیار جا افتاده و منطقی است. ما در ایران بحث حساسی به نام «فرهنگ‌سازی» داریم و باید مردم را به تناسب پیشبرد برنامه های توسعه ای، آگاه کنیم. آحاد جامعه ایرانی باید بپذیرند که الزاما نیاز نیست همه افراد راهی دانشگاه شوند و این آب و خاک به تکنسین های مهارت دیده نیز نیاز دارد.

وی ادامه داد: طلا و جواهر یکی از پُرنیاز ترین حوزه‌ها برای آموزش است و اگر در سازمان فنی و حرفه ای تمامی زیرشاخه های مهارتی لازم برای این بخش تعریف شود، حتما مخاطبان بسیاری را جذب خواهد کرد.

وی بر اهمیت همسان سازی مباحث آموزشی تاکید و خاطر نشان کرد: خراسان پتانسیل های خوبی دارد به عنوان پایلوت اجرای این طرح آموزشی، گزینه مطلوبی به شمار می آید و تجارب این خطه باید در آتیه به دیگر استان ها نیز تعمیم یابد.

*ضرورت تقویت ارتباط صنعت با دانشگاه

مژگان تیموری، عضو هیات علمی گروه پژوهشی مدیریت و برنامه‌ریزی در پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی نیز در سخنانی، به ظرفیت های موجود در بخش گردشگری شهر مشهد و خطه خراسان اشاره کرد و بر ضرورت ارائه آموزش به حوزه های خدماتی مرتبط با این صنعت تاکید نمود.

وی عنوان کرد: اخیرا پیشنهاد داده‌ایم تا افرادی که برای تمدید مجوز خود اقدام می‌کنند، از دوره‌های بازآموزی بهره‌مند شوند و به همین منظور نیازمند پیگیری برای ایجاد این الزام و اجرای آن هستیم.

 تیموری بر اهمیت تناسب دوره‌ها با سطح تحصیلات افراد تاکید کرد و افزود: باید سرفصل‌های آموزشی مشخص و بر اساس آن گواهی‌هایی صادر شود. نکته بعدی اهمیت ارتباط صنعت با بدنه دانشگاه است. بپذیریم که بخشی از نقایص امروز ما فضای تولید، بازار کار و … از ضعف این ارتباط نشات می گیرد.

در بخشی از این نشست، مسئولان دستگاه های دولتی و نمایندگان تشکل های بخش خصوصی، آرا، نظرات و دغدغه های خود را پیرامون این پروژه بیان کردند و توضیحات نمایندگان بنیاد (SBH) و پروژه همکاری آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان را در این رابطه شنیدند.