نویسنده: Rebecca Knightمترجم: مریم مرادخانیمنبع: HBR : هنگامی که ارتقای شغلی می‌گیرید، باید در بسیاری از روابط‌تان تغییر ایجاد کنید. با کلی آدم‌های جدید روبه‌رو می‌شوید: رئیس جدید، کارمندان جدید و همکاران جدید. کسانی که تا دیروز در چارت سازمانی مافوق شما بوده‌اند، حالا هم سطحتان هستند. چطور می‌خواهید نشان دهید که برای برابر بودن با آنها شایستگی دارید بدون آنکه متکبر به نظر برسید؟ چطور رابطه مربی/ شاگردی را دوباره تعریف کنید؟ چطور موازنه قدرت برقرار کنید؟ و اگر یکی از همکاران، شما را جدی نگرفت، چه اقدامی می‌توانید انجام دهید؟

کارشناسان چه می‌گویند؟

ارتقای شغلی تان را تبریک می‌گویم. حالا باید به کسانی که تا دیروز، شما را زیردست خود می‌دانستند ثابت کنید که شایستگی دارید. «ایمی جن سو»، نویسنده، مالک و یکی از مدیران شرکت «پاراویس پارتنرز» می‌گوید: «وقتی نقشتان تغییر می‌کند یا ارتقا می‌گیرید، قوانین مشارکت تغییر می‌کند.» او توصیه می‌کند که روی بلندمدت تمرکز کنید. به اعتقاد او، همکارانی که هم‌سطح شما هستند می‌توانند متحدان قدرتمند شما باشند. آنها می‌توانند ایده‌های شما را بشنوند و از شما حمایت کنند.

۹۰ روز اول

«مایکل واتکینز» استاد مدرسه کسب‌وکار IMD معتقد است که ایجاد روابط هدفمند و معنادار، نیازمند تلاش با قاعده است. او نویسنده کتاب «۹۰ روز اول» است، یکی از کتاب‌های پر فروش آمازون. شاید بخواهید به یک شرکت دیگر بروید یا ارتقای شغلی بگیرید یا یک ماموریت بین‌المللی را بپذیرید. این کتاب کمک می‌کند که برای گام بعدی مذاکره کنید. به اعتقاد مایکل، ۹۰ روز اول خیلی مهم است. اگر بتوانید در این بازه، مدیر و همکارانتان را تحت تاثیر قرار دهید امکان موفقیت شما در شغل جدید، بیشتر خواهد بود. این کتاب با زبان ساده، مراحل موفقیت در جایگاه جدید را برایتان شرح می‌دهد و به شما می‌گوید که چطور بر چالش‌های ۹۰ روز اول غلبه کنید، از جمله: جلوگیری از شوکه شدن، جلب حمایت و متحد شدن با همکاران، ایجاد یک شبکه مشورتی، برقراری ارتباط سازنده با مدیر، تقویت مهارت‌ها در جایگاه جدید، ایجاد گفت‌وگوهای متقاعدکننده، شناسایی حامیان، مخالفان و افراد خنثی، کار کردن با چند رئیس و چالش‌های دیگر. مایکل می‌گوید: «(پس از ارتقای شغلی)، باید ذهنیت افراد را نسبت به خودتان اساسا تغییر دهید.» اما چطور؟ این توصیه‌ها به شما کمک می‌کنند:

مثبت فکر کنید

واتکینز می‌گوید: «کاملا قابل درک است اگر در میان همکاران جدیدتان احساس آسیب‌پذیری و ناامنی می‌کنید، به خصوص در ابتدای امر. شما قاطی آدم‌های مهم شده‌اید.» حتی ممکن است دچار سندرم ایمپاستر شوید (فرد مبتلا به این سندرم، فرد موفقی است که خود را لایق موفقیت‌هایش نمی‌داند و فکر می‌کند دلیل موفقیتش، تلاش‌هایش نیست بلکه به خاطر عوامل دیگری مثل خوش شانسی است). اما نباید اجازه دهید خودناباوری به شما غلبه کند. بدترین حالت را تصور نکنید. آنها به احتمال زیاد، «درباره ارتقای شغلی شما گفت‌وگو و تبادل‌نظر کرده‌اند و به توانایی شما باور دارند.» این را جن سو می‌گوید. او تاکید می‌کند: «از نظر آنها، شما واجد شرایط، توانمند و آماده هستید. لازم نیست دائما تلاش کنید که خودتان را به همکارانتان ثابت کنید چون این کار خطرناک است. ممکن است فکر کنند بیش از حد خودتان را به آب و آتش می‌زنید، آدم حریصی هستید یا می‌خواهید از بقیه جلو بزنید.» از تمام وقار و اعتماد به نفستان استفاده کنید. «هیچ‌کس نمی‌تواند نگاه خاصی نسبت به شما داشته باشد مگر اینکه ابتدا خودتان آن ذهنیت را نسبت به خود داشته باشید.»

حرفه‌ای باشید

واتکینز می‌گوید: اعتماد به نفس داشته باشید اما نه بیش از حد. در غیر این صورت ممکن است بقیه فکر کنند پایتان را از گلیمتان درازتر کرده‌اید. به این فکر کنید که دوست دارید همکاران چه دیدگاهی نسبت به شما داشته باشند و عقایدشان چگونه شکل خواهد گرفت. یک نگرش مشارکتی را در پیش بگیرید. او می‌گوید: «باید کسی باشید که دیگران بتوانند با او کار کنند. هدف شما این است که به دیگران نشان دهید که دانش عمیقی دارید اما در عین حال، مشتاق یادگیری و کمک هستید.»  جن سو می‌گوید: «تعاملات اولیه‌تان با کسانی که تا دیروز به شما به چشم یک زیردست نگاه می‌کردند، نیاز به دقت، مهارت و توازن دارد. صلاحیت خود را نشان دهید. قاطع و در عین حال، افتاده باشید. به جای تسلیم یا حفظ حرمت، در صورت لزوم، احترام بگذارید.» (در اینجا میان حرمت و احترام تفاوت وجود دارد. حفظ حرمت تا حد زیادی به جایگاه و سن طرف مقابل بستگی دارد. شما می‌توانید حرمت کسی را حفظ کنید حتی اگر احترامی برای او قائل نباشید. اما بحث احترام جداست. شما به کسی احترام می‌گذارید که به نظرتان قابل احترام است.)

پل بسازید

واتکینز می‌گوید: «وقتی در محیطی تازه‌وارد هستید، لازم است که با همکارانتان ارتباط برقرار کنید و برای شناخت آنها تلاش کنید.» او توصیه می‌کند که پس از شروع کار، برای دیدار با تک تک همکارانتان برنامه ریزی کنید و با آنها صحبت کنید. ببینید که چطور می‌توانید به بهترین نحو با آنها همکاری کنید. بپرسید: «چه کارهایی درباره تیم باید انجام دهم؟» جن سو می‌گوید: «این گفت‌وگوها لازم نیست حتما در اتاق کنفرانس یا محل کار باشد.» می‌توانید همکارتان را به قهوه یا ناهار دعوت کنید. به اعتقاد او، وقت گذراندن با همکار در یک محیط غیررسمی و تبادل نظر با او بسیار ارزشمند است. او می‌گوید: «هدفتان این است که به یک شریک فکری خوب برای او تبدیل شوید. سعی کنید نظرات او را در کنید. از او نظر بخواهید، نه صرفا برای اینکه از او اجازه گرفته باشید، بلکه چون نظر و مشاوره او برایتان مهم و ارزشمند است.»

دینامیک‌های تیم را بشناسید

منظور از دینامیک‌های تیمی، عوامل تاثیرگذار بر روابط میان اعضای تیم است. واتکینز می‌گوید: «باید دینامیک‌های تیم را عمیقا درک کنید.» او توصیه می‌کند که به «عوامل نفوذ» دقت کنید. ببینید رئیس‌تان به چه کسی اعتماد دارد، از چه کسی حرف شنوی دارد و سایر اعضا به چه کسی احترام می‌گذارند.  جن سو هم با او موافق است و می‌گوید: «هر زمان که وارد گروهی می‌شوید، عاقلانه است که زمان بگذارید تا شرایط تیم و نحوه تعامل آدم‌ها دستتان بیاید. ببینید تیم چطور فعالیت می‌کند، گردش ارتباطات به چه شکل است، تصمیمات چطور اتخاذ می‌شوند و اعضا روی چه موضوعاتی حساس هستند.» در سازمان‌های سنتی و محیط‌های رسمی، گردش ارتباطات (communication flow) معمولا عمودی و از بالا به پایین یا پایین به بالاست. در استارت‌آپ‌ها و محیط‌های غیررسمی‌تر، این ارتباطات و گردش اطلاعات بیشتر افقی است. این کاملا به ساختار سازمان بستگی دارد که سلسله مراتبی باشد یا مسطح. برای شناخت وضعیت تیم، باید شرایط را کاملا بررسی و مشاهده کنید. اما جن سو هشدار می‌دهد که بیش از حد در وضعیت مشاهده نمانید. قرار نیست تا ابد یادگیرنده باشید. اول باید یاد بگیرید. سپس مشارکت کنید و در نهایت، سازمان را رهبری کنید.

در ابتدا با احتیاط رفتار کنید

شاید ذوق داشته باشید که ایده‌هایتان را درباره اداره تیم با دیگران در میان بگذارید اما عقل حکم می‌کند که اشتیاق خود را کنترل کنید، به خصوص در ابتدای امر. واتکینز می‌گوید: «اولش آدم وسوسه می‌شود که به محض ورود به تیم، خودی نشان دهد و ابراز وجود کند اما سر و صدا راه انداختن هیچ فایده‌ای ندارد.»  با این کار ممکن است اعضای قدیمی تیم را اذیت کنید یا روی اعصابشان بروید. واتکینز پیشنهاد می‌کند که بنشینید و گوش کنید. نقش تان را کاملا درک کنید. سپس تصمیم بگیرید که چطور و چه زمانی می‌خواهید ابراز وجود کنید. جن سو می‌گوید: «وقتی برای اظهار نظر آماده شدید، به جای تلاش برای خوب جلوه دادن خودتان، به این فکر کنید که چه چیزی به صلاح کسب وکارتان است. همکارانتان خواهند دانست که شما خیر و صلاح سازمان را می‌خواهید.»

صبور باشید

شما می‌خواهید پس از ارتقا، چهره حرفه‌ای خود را تغییر دهید. این کار زمان می‌برد. نظر همکاران درباره شما یک شبه تغییر نمی‌کند. خودتان را آماده کنید چون ممکن است بعضی از آدم‌های بدقلق و سختگیر بخواهند شما را امتحان کنند و ببینند چقدر جربزه دارید. مثلا با شما مثل منشی‌شان رفتار کنند یا کلا نادیده تان بگیرند. جن سو می‌گوید: «هرگز این رفتارها را به خودتان نگیرید. هر چقدر اجازه دهید آن فرد روی اعصاب‌تان برود، او بیشتر در کارتان دخالت خواهد کرد.» واتکینز توصیه می‌کند که به اصطلاح «پوست کلفت» باشید و حد و مرزهایتان را مشخص کنید تا بدانند می‌خواهید چه کنید و چه نکنید. وگرنه ممکن است شما را زیر پا بگذارند. یک نکته مهم: روابط مهم را نادیده نگیرید. «نظری که همکارانتان درباره تان دارند مهم است اما نظر رئیس تان نسبت به شما، خیلی مهم است.»

مطالعه موردی اول: تمام اعتماد به نفس خود را به کار بگیرید؛ برای شناخت همکاران تلاش کنید

وقتی «نیت مسترسون» به جایگاه مدیریت ارشد بازاریابی ارتقا یافت، تا حدی دچار سندرم ایمپاستر شد.  او از تجربه اش می‌گوید: «در چنین شرایطی، سخت است که با اعتماد به نفس در میان آنها ظاهر شوید. سخت است که آن آدم جدید باشید، به خصوص اگر از نیروهای قدیمی باشید. من هم یکی از کارکنان قدیمی بودم. فقط یک کار جدید به من محول شده بود، و یک عنوان جدید و یک دفتر کار جدید. راستش را بخواهید، اولش احساس ناامنی می‌کردم.» او برای آنکه به عدم اعتماد به نفس غلبه کند، روی نکات مثبت تمرکز کرد، از جمله تیم همکارانش که حمایتش می‌کردند و ورود او به جایگاه جدید را خوشامد گفتند. حتی بعضی از آنها برای آنکه نشان دهند به او اعتماد دارند، از هیچ تلاشی دریغ نکردند.  او می‌گوید: «توانستم آن دوره را به خوبی پشت سر بگذارم چون هیچ درگیری و داستانی پیش نیامد و همه به من و توانایی‌هایم ایمان داشتند.»

او برای آنکه رابطه‌اش با همکاران جدید را عمیق تر کند، تک تک آنها را به ناهار دعوت کرد. البته از قبل آنها را می‌شناخت اما چون حالا با آنها همکار شده بود، می‌خواست با آنها درباره بهترین روش همکاری صحبت کند. او می‌گوید: «از مدت‌ها قبل، عضو تیم بازاریابی شرکت بودم و از چند و چون آن خبر داشتم اما حالا مدیر ارشد بازاریابی شده بودم و این یعنی باید دیدم را وسیع تر می‌کردم. می‌خواستم بدانم چطور کارشان را انجام می‌دهند و آینده واحد خود را چطور پیش بینی می‌کنند.» او حتی سعی کرد همکارانش را از بُعد شخصی نیز بشناسد. از آنها می‌پرسید: «آیا کتاب خاصی می‌خوانید یا به پادکست خاصی گوش می‌دهید؟ چطور میان کار و زندگی بالانس ایجاد می‌کنید؟» او در روزهای اول،، سعی کرد بیشتر گوش دهد و مشاهده کند. او می‌گوید: «می‌خواستم ببینم تیم چطور عمل می‌کند و جای خودم را در آن میان پیدا کنم. برایم مهم بود که از نحوه عملکرد، مذاکره و تصمیم‌گیری تیم مدیریتی سر در بیاورم.» توصیه او به کسانی که می‌خواهند خود را به همکاران جدیدشان ثابت کنند این است: «حرفه‌ای باشید و حرفه‌ای بمانید. مادامی که برای حفظ آن تلاش کنید و مادامی که دور و برتان را آدم‌های بدخواه نگرفته باشند، می‌توانید این دوره سخت را پشت سر بگذارید و باتجربه‌تر و بهتر از قبل ظاهر شوید.»

مطالعه موردی دوم: نشان دهید که صلاح سازمان را می‌خواهید؛ کوتاه نیایید

وقتی «کریستوفر اسمیت مایر» که مربی ارشد شرکت «براو» بود، ارتقا گرفت و مسوول هماهنگی توسعه منابع شد، اولین اولویتش این بود که روابطش را با همکاران جدیدش دوباره بازسازی کند. این کار بی‌دردسر نبود. او می‌گوید: «طی سال‌ها فعالیت، بارها شاهد این بوده‌ام که کارکنان با مدیر جدید مثل منشی رفتار کرده‌اند. من از این موضوع آگاه بودم اما با این حال نتوانستم جلوی این اتفاق را بگیرم.» پس از اینکه ارتقا گرفت، حجم کارهایش پنج برابر شد. دلیلش این است که چند تا از همکارانش، پروژه‌هایشان را روی دوش او انداخته بودند. او می‌گوید: «خیلی از این پروژه‌ها اضافی بودند و می‌توانستند کنسل شوند. بعضی از آنها هم اصلا ربطی به من نداشتند.» کریستوفر می‌دانست که باید با همکارانش درباره این موضوع صحبت کند اما نمی‌خواست درگیر سیاست‌های سازمان شود.

پس حرف هایش را در قالب «کارهایی که به صلاح سازمان بود» مطرح کرد. او می‌گوید: «نشستم و با تک‌تک آنها درباره نقش جدیدم و اینکه چطور با نقش آنها ربط پیدا می‌کند صحبت کردم. گفت‌وگوها حرفه‌ای و بی پرده بود. به آنها گفتم که تقسیم وظایف به نفع سازمان است. گرچه چند نفر از این پیشنهاد خوششان نیامد اما بیشترشان موافقت کردند.» اما یکی از همکاران دائما برای او چالش ایجاد می‌کرد. کریس می‌گوید: «نباید کوتاه می‌آمدم. باید دائما دلایلم را برایش توضیح می‌دادم. می‌دانستم که به‌عنوان یکی از اعضای تیم مدیریتی، وظیفه داشتم که از قدرتم برای حفاظت از سازمان استفاده کنم.» با گذشت زمان، آن کارمند دست از آزمایش کردن کریستوفر برداشت و به مرور از دیدگاه او تشکر و قدردانی کرد. کریس می‌گوید: «کار تیمی اصلا آسان نیست اما اگر اساس تصمیم‌گیری هایتان، صلاح و منفعت سازمان است، هرگز به تصمیم خود شک نکنید.»

دنیای اقتصاد : وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به خسارت حدود ۲ هزار میلیارد تومانی سیل به واحد‌های صنعتی، معدنی و صنفی از کمک به واحدهای این بخش از طریق امهال وام، معافیت مالیاتی و… خبر داد. علاوه بر طرح‌های حمایتی پیش‌بینی شده از بنگاه‌های تولیدی خسارت دیده از سیل، رضا رحمانی از دستور رئیس‌جمهور به بانک مرکزی برای تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی در سال جاری خبر داد تا به این طریق بخشی از مشکل نقدینگی بنگاه‌های تولیدی برطرف شود.

براساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارتتاکنون ۲۵ شهرک صنعتی، ۳۰۰ واحد صنعتی، ۹ هزار واحد صنفی بین ۲۰ تا ۱۰۰ درصد از سیل اخیر خسارت دیده‌اند و براساس برآوردهای اولیه سیل اخیر ۲۰ هزار میلیارد ریال خسارت به واحدهای تجاری، صنفی و تولیدی صنعتی وارد کرده است که در این برآورد اولیه هنوز وضعیت واحدهای خسارت‌دیده خوزستان با توجه به شرایط این استان لحاظ نشده است و با این شرایط می‌توان گفت میزان خسارت به واحدهای صنعتی افزایش خواهد یافت و با توجه به شرایط حاکم در کشور پیش‌بینی طرح‌های حمایتی لازمه بازگرداندن این طرح‌ها با عرصه تولید محسوب می‌شود.

به گفته رضا رحمانی در جلسات آتی دولت پیشنهادهای مشترک این وزارتخانه به همراه وزارت کشور و سازمان برنامه و بودجه برای کمک به واحدها مطرح می‌شود و در راستای حمایت از آسیب‌دیدگان تسهیلاتی همچون امهال وام، معافیت مالیاتی برای آنها که بیشتر با آسیب مواجه شده‌اند، اعطا می‌شود و در بخش مسکن، معیشت مردم و… نیز دولت مصمم به کمک به مردم است. به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت تسهیلات بلاعوض برای مساکن روستایی است و همچنین وام کم‌بهره تا سقف ۴۵ میلیون تومان است برای اصناف در نظر گرفته شده است، در حوزه کمک به واحد‌های صنعتی نیز هفته‌های آینده تصمیم‌گیری می‌شود.

وی با بیان اینکه پل‌ها، راه‌ها و زیرساخت شهرک‌ها در جریان سیل آسیب دیده که برای رفع آن مساعدت خواهد شد، به «ایرنا» گفت: در استان‌هایی که سیل وجود نداشت نیز بخش‌های صنعتی معدنی و تجاری مشارکت کردند و همکاران ما در سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت و شرکت شهرک‌های صنعتی نیز در مدیریت بحران نقش داشتند. رحمانی عنوان کرد: در این مدت کمک‌هایی از سوی فعالان بخش خصوصی و صنعتگران استان‌های مختلف جمع‌آوری شد که برای استان‌های سیل‌زده ارسال شد.

عدم صادرات کالای بی‌کیفیت

وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین در بازدید از مرز پرویز خان و خسروی در استان کرمانشاه با بیان اینکه نباید کالاهای بی‌کیفیت امکان صادرات داشته باشند، بر ضرورت ورود تشکل‌های صادراتی برای بررسی کیفیت کالاهای صادراتی تاکید کرد. به گزارش شاتا، رحمانی با اشاره به رتبه صادرات ایران به عراق، حفظ این رتبه را سخت‌تر از به‌دست آوردنش دانست که به گفته او، کیفیت کالاهای صادراتی مهم‌ترین نقش را در این خصوص دارند.

به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت در حوزه تشکل‌های صادراتی باید اقداماتی انجام گیرد که هرکالایی به هر شکلی صادر نشود، چراکه ممکن است کالای بی‌کیفیت موقتا صادر شود؛ اما صادرات آن ادامه‌دار نخواهد بود و روی اعتبار دیگر کالاهای ایرانی نیز تاثیر منفی می‌گذارد. رحمانی با بیان اینکه اگر صادرات را به‌عنوان راهکار رونق تولید می‌دانیم، باید پیگیری‌های لازم را برای تسهیل صادرات داشته باشیم، افزود: ظرفیت تولید در کشور در حوزه‌های مختلف همچون محصولات فولادی، پتروشیمی، کاشی و سرامیک، لوازم خانگی و… بسیار بیشتر از نیاز داخل است و ما می‌توانیم با صادرات، این ظرفیت‌ها را فعال کنیم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به سوالی درباره وضعیت مرز پرویز خان و خسروی برای صادرات گفت: این پایانه‌ها جایگاه مهمی در صادرات دارند، اما بهبود وضعیت زیرساخت‌ها، مثل انبار، سردخانه و… نیازمند اقدامی انقلابی است که در این زمینه نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی نیز باید ورود کنند.  وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین با تاکید بر ضرورت تامیننقدینگی و مواد اولیه واحد‌های صنعتی در سال ۹۸ از دستور رئیس‌جمهور به بانک مرکزی برای تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی خبر داد. رحمانی، با بیان اینکه حفظ تولید مستلزم تامین نقدینگی و مواد اولیه است، گفت:‌ نقدینگی واحد تولیدی، مانند آب برای مزرعه است که این موضوع در اولویت‌های دولت قرار گرفته و در جلسات ستاد اقتصاد مقاومتی درباره آن تصمیم‌گیری شده است. وی افزود: در همین ارتباط، رئیس‌جمهوری به بانک مرکزی دستور دادند سیستم بانکی سرمایه در گردش لازم برای حفظ وضع موجود تولید را تامین کند و ما نیز به‌عنوان متولی بخش صنعت پیگیر خواهیم بود.

در ادامه، رحمانی افزایش ساخت داخل، گسترش معادن، بهبود فناوری واحدهای صنعتی، مسائل لجستیک، اصلاح نظام تنظیم و نظارت بازار و افزایش صادرات را اولویت‌های وزارت صنعت خواند و اظهار کرد: تحقق شعار رونق تولید مستلزم فروش است که در این بین صادرات فرصت خوبی برای فعال کردن ظرفیت‌های مازاد کشور و افزایش تولید است؛ چراکه صنعت کشور در بسیاری از محصولات بیشتر از نیاز کشور تولید دارد.  به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت در سال گذشته بیشترین صادرات به عراق از سوی ایران بوده است که باید از همه ظرفیت‌ها برای حفظ و بهبود این وضعیت استفاده کنیم.

به همت مرکز آموزش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن وکشاورزی مشهد

پروژه پایلوت آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان در خراسان رضوی کلید خورد

پروژه پایلوت آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان با حضور نمایندگان بنیاد SBH آلمان، متولیان دستگاه های دولتی مرتبط و  نمایندگانی از تشکل های بخش خصوصی، در مرکز آموزش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد کلید خورد.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ پیام رشیدی، سرپرست مرکز آموزش این اتاق در ابتدای نشستی که به همین منظور برگزار شده بود، گفت: پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان را در فاز اول ویژه دو حوزه برق و مکانیک و همچنین ارائه آموزش ها و مهارت های مورد نیاز در حوزه گردشگری متمرکز کرده ایم.

وی اظهار کرد: پروژه مذکور در چارچوب تفاهم نامه‌ای در اسفند ماه ۱۳۹۶ میان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، سازمان فنی و حرفه‌ای کشور و بنیاد آموزش و مهارت ‌آلمان «SBH» آغاز شد و هدف از اجرای آن ارتقای مهارت و آموزش شغلی در کشورمان است.

رشیدی خاطر نشان کرد: طبیعتا ایجاد عناصر مهم و کلیدی این ساز و کار در سیستم آموزش شغلی ایران می تواند باعث بهینه کردن آموزش مشاغل، کارآمدی، بهره وری، تشویق و ترغیب کارآموزان و بنگاه های اقتصادی شود و در نتیجه، بازدهی آموزش مشاغل را در سطح جامعه افزایش دهد.

وی با اذعان به اینکه، اشتغال یکی از شاخص های مهم در اقتصاد کلان است و برای دولت، بنگاه های اقتصادی و جامعه به عنوان یک عامل اقتصادی حائز اهمیت می باشد، متذکر شد: نیروی متخصص کارآمد می تواند متضمن کیفیت بالای تولید در کشور باشد و یک سیستم آموزش موثر به عنوان یک فاکتور در این حوزه مطرح است.

وی افزود: سیستم آموزش شغلی دوگانه در آلمان متناسب با ساختار اجتماعی و اقتصادی آن کشور تعریف شده و ما در نظر داریم با توجه به شرایط اقتصادی و آموزشی کشور، تغییراتی در آن ایجاد کنیم تا در اجرا کیفیت بهتری داشته باشد. در بازدیدی که از کشور آلمان و روند اجرای این پروژه داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که موارد آموزشی را در موضوعات خاص متمرکز کنیم تا نتیجه موثرتری حاصل آید.

مدیر مرکز آموزش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن وکشاورزی خراسان رضوی بیان کرد: به همین استناد در فاز اول بحث آموزش شغلی را در دو حوزه برق و مکانیک و گردشگری متمرکز کردیم. انتخاب این دو بخش به واسطه ظرفیت هایی بود که در این عرصه ها در استانمان وجود دارد.

وی همچنین تاکید کرد: بنا به تجربه می گویم که تشکل های بخش خصوصی و بنگاه های اقتصادی باید خود نیازهای واقعی آموزشی شان را منتقل کنند و مشارکت آن ها در این حوزه می تواند بسیار موثر واقع و به تبیین یک الگوی کارآمد منجر شود.

*بنیاد آموزشی «SBH»؛ با بیش از ۲۵۰ شعبه و ۳۶۱ کارگاه آموزشی در آلمان

علی‌رضا مقیدی، مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان و نماینده «SBH» در ادامه این نشست در خصوص معرفی پروژه مذکور خاطرنشان کرد: پروژه در اسفند ماه ۱۳۹۶ با امضای تفاهم نامه‌ای میان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، سازمان فنی و حرفه‌ای کشور و بنیاد آموزش و مهارت‌آلمان «SBH» آغاز شده است.

وی افزود: بنیاد «SBH» یک بنیاد آموزشی وسیع در آلمان است که دارای ۲۵۰ شعبه و ۳۶۱ کارگاه آموزشی در آلمان است. دوره آموزشی مذکور از دوره مهدکودک آغاز و تا دانشگاه ادامه دارد. یکی از تخصص‌های این بنیاد، آموزش‌های شغلی در رشته‌های مختلف است.

مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان تصریح کرد: دولت آلمان بازوهای اجرایی ندارد به همین دلیل بنیاد «SBH» را به عنوان بازو اجرایی این پروژه انتخاب کرد و با کمک اتاق بازرگانی ایران و سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، این سیستم را در ایران معرفی و ساختارهای را ایجاد کرد.

نماینده بنیاد «SBH» در ایران عنوان کرد: در سیستم آموزشی کشورمان کارآموزان به صورت فردی به سازمان فنی و حرفه‌ای مراجعه کرده و پس گذراندن دوره‌ای ۱۸ ماهه، خود وارد بازار کار می شوند و کارفرمای خود را انتخاب می‌کنند. در آلمان کارآموز به بنگاه اقتصادی یا شرکت‌ها، تقاضای دوره آموزشی را ارائه می کند و آن ساختار اقتصادی و تولیدی، خود به آموزش نیروی مربوطه اقدام می کند. این روند آموزشی غالبا در دوره‌ای سه ساله و با کمک سازمان فنی و حرفه‌ای اجرایی می شود و مدرک مربوطه صادر می گردد. براین اساس کارآموز سه روز در هفته را در شرکت به صورت عملی و دو روز در هفته را در مدارس به آموزش تئوریک مشغول می‌شود و روند آموزش وی کاملا بر حسب نیاز بنگاه اقتصادی مربوطه انجام می پذیرد.

مقیدی تشریح کرد: آموزش دو گانه از دو عنصر آموزش عملی و آموزش تئوریک تشکیل شده است و در نهایت امتحاناتی میان دوره و پایان دوره از کارآموز اخذ می گردد. آموزش به صورت هدفمند برگزار می‌شود و بخشی از آن در مدرسه و آموزش عملی در محیط واقعی کار، ارائه می گردد.

وی ادامه داد: مزیت آموزش دوگانه این است که در آلمان کارآموزان از سن ۱۶ سالگی می‌توانند وارد محیط کار شده و دوره‌ای را انتخاب کنند و عملا خیلی زود به مرحله استقلال مالی و کسب درآمد و برسند؛ توامان برای آن ها این مجال هم فراهم می شود تا در مورد آینده شغلی و حرفه ای خود بیاندیشند.

مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان عنوان کرد: مزیت آموزش دوگانه برای بنگاه‌های اقتصادی شامل، آموزش نیروی متخصص لازم، افزایش خلاقیت و نوآوری و صرفه جویی در هزینه‌های آموزش است. همچنین مزیت این دوره برای دولت شامل کم کردن تعداد بیکاران و کاهش فقر، تربیت نیروی متخصص لازم برای رشد و توسعه کشور و به روز رسانی آموزش برحسب نیاز صنعت است.

وی گفت: در آلمان ۵۰ درصد جوانان در سال به سمت آموزش شغلی و بقیه به سمت دانشگاه و تحصیلات عالی روی می‌آورند. موسسات و نهادهای دیگر نیز وظایف مهمی در این رابطه بر عهده دارند. انجمن‌های صنفی مزد کارآموز و نحوه نظارت بر سیر آموزش او را تعیین و استانداردهای آموزشی لازم را در این رابطه تعریف می کنند. اتاق بازرگانی، وظیفه مشاوره به بنگاه‌های اقتصادی، تایید صلاحیت و نظارت بنگاه‌های اقتصادی، معرفی کارآموز، ثبت قراردادهای کاری، سازماندهی امتحانات (میان دوره و پایان دوره) و میانجی گری در اختلافات را بر عهده دارد و علاوه بر آن دولت نیز حمایت مالی و قانونی، تدوین و توسعه استاندارها، تشویق بیکاران و جوانان ناموفق برای بهره گیری از ظرفیت های این سیستم و نظارت بر ساز و کار آموزشی دولتی را بر دوش می کشد.

مقیدی اظهار کرد: این پروژه در دیگر کشورها نیز اجرا می‌شود اما سابقه در این حوزه آلمان طولانی‌تر است.

مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان با بیان اینکه، در این شکل از آموزش، تربیت نیروی کار مبتنی بر نیاز مراکز تولیدی و بنگاه های اقتصادی انجام می گیرد، تاکید کرد: معتقدیم این پروژه بخشی از نیاز اقتصاد و بخش مولد جامعه ایرانی است. در یکسال گذشته با تمام استان‌ها ارتباط برقرار کرده ایم و از کمک اتاق‌های بازرگانی استان های مختلف نیز در این رابطه بهره لازم را برده ایم.

وی یادآور شد: همچنین پس از معرفی پروژه، برای نیازسنجی شغلی، فرمی را تهیه نمودیم که نیازهای شغلی بنگاه اقتصادی را ارزیابی می کند تا پروژه پایلوت را بر حسب نیازهای آموزشی بنگاه‌های شغلی پیاده سازی نماییم.

مقیدی از اهمیت همکاری نظام‌مند و تعریف شده بین سازمان فنی و حرفه‌ای و اتاق‌های بازرگانی و بنگاه‌های اقتصادی در آموزش مشاغل فنی و حرفه‌ای سخن گفت و تاکید کرد: اتفاق خوبی که اخیرا رخ داد، امضای تفاهم نامه ای میان اتاق ایران و سازمان فنی و حرفه‌ای کشور بود که به ایجاد شورای راهبری منجر شده و در تبیین بهتر نقش ها- برای پیشبرد این پروژه- کمک می کند.

*کارآموزان و نیروهای آموزش دیده، سرمایه بنگاه های اقتصادی محسوب می‌شوند

در ادامه گیدو ویشا (Guido Wischer )، مدرس موسسه «SBH» آلمان و نماینده آن در این نشست، گفت: مزیت سیستم آموزش شغلی دوگانه این است که افراد منهای مهارتی وارد یک فضای حرفه ای و آموزشی شده و در طول آن، هم فوت و فن کار را می آموزند و هم با فرهنگ حاکم بر فضای کاری بنگاه اقتصادی و تولیدی مربوطه آشنا می شوند.

وی کارآموزان و توامان نیروهای آموزش دیده و متخصص را جزو سرمایه های شرکت ها عنوان کرد و گفت: به باور من سیستم آموزش دوگانه برای شرکت هایی کاربرد دارد که به دنبال جذب نیروهای جدید هستند اما توامان تربیت نیروهایی کارآمد برای آن ها دارای اهمیت است. در این چارچوب آموزشی طبیعتا، نیروها براساس نیاز واقعی بنگاه های اقتصادی تربیت می شوند.

وی خاطر نشان کرد: استانداردهایی برای هر شغل تعریف شده است و بخشی از آن در مرکز آموزشی ارائه و پاره ای از آن در محل کار ارائه می شود. اگر همه ظرفیت ها هم برای آموزش فراهم نباشد هم کارآموز به مراکز دیگری که دارای تجهیزات لازم است، ارجاع می شود. این دوره سه ساله بوده و با گذر زمان مسئولیت بیشتری به کارآموز سپرده می شود و طبیعتا مهارت و تسلط او نیز ارتقا می یابد.

* توفیق دوره های مهارت آموزی در گرو ارتباز منسجم با بنگاه های اقتصادی

رضا سقا خراسانی، معاون آموزش، پژوهش و برنامه ریزی اداره کل آموزش فنی و حرفه ای خراسان رضوی دیگر سخنران این نشست بود که در همین رابطه عنوان کرد: در سال‌های ۶۷ و ۶۸ پروژه‌ای با هدف تربیت نیروی کار در ایران اجرا شد که البته توفیقی نداشت. یکی از علت‌های عدم موفقیتش، نداشتن ارتباط لازم با بنگاه‌های اقتصادی بود اما در پروژه آموزش شغلی دوگانه، اتاق بازرگانی در نقش رابط عمل می کند که این نقیصه را برطرف می سازد.

وی تاکید کرد: یک سیستم آموزش مهارت، زمانی موثر و مفید واقع خواهد شد که متناسب با نیاز صنایع و بنگاه های تولیدی و اقتصادی باشد و دستگاه نظارتی نیز بستر قانونی را برای حضور افراد در محل کار فراهم سازد.

وی افزود: نکته دوم نیاز سنجی است. ابتدا باشد شغل تعریف و شرایط احراز آن مشخص گردد و سپس فعالیت‌ها را در ذیل حرفه‌ مذکور مشخص کرده با کارشناسی دقیق و واقعی آن را ارزیابی نماید تا به این نتیجه برسیم که هر بنگاه به چه مهارت هایی نیاز دارد آموزش‌های مرتبط با آن را نیز لحاظ کنیم.

معاون آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای خراسان رضوی تصریح کرد: در آلمان کارآموزان در سطح مشخصی آموزش را آغاز می‌کنند ولی در ایران افراد با سطوح تحصیلات مختلف و تجارب و مهارت های متفاوت وارد دوره های آموزشی می شوند. یک دلیل کوتاه تر بودن طول دوره ها در کشورمان همین مسئله است. ما آمادگی فراهم کردن فضا و تجهیزات کافی برای ارائه آموزش ها و اجرای دوره های مربوط به این پروژه را داریم.

سقا خراسانی خاطر نشان کرد: موانع و دغدغه های قانونی که برای حضور کارآموز در بنگاه های تولیدی و اقتصادی وجود دارد، باید رفع شوند و در وزارتخانه به دنبال حل این مسئله هستیم و تاکید بر این است که اگر آموزشی قرار است مفید واقع شود، باید محیط و بستر لازم را برای تربیت نیروی کار فراهم سازیم.

وی با بیان اینکه، مهارت آموزی یکی از سیاست های دولت دوازدهم بوده و بخشی از بسترها فراهم آمده است، تاکید کرد: نیازسنجی موضوع دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. شغل را باید تعریف کنیم، شرایط احراز آن و فعالیت های ذیل رسته مذکور نیز باید مشخص شود و بعد از انجام کار کارشناسی، تعیین گردد که فرد باید در چه چارچوبی و در کدام شغل متمرکز شود.

وی متذکر شد: البته بخشی از نیازسنجی انجام شده اما نیازمند به دقت و توجه است و تا ضعف ها و نیازهای واقعی احصاء شوند. تاکید داریم که تفاوت ها و نیازهای واقعی باید در حوزه آموزش شغلی دوگانه به خوبی دیده شوند.

*ظرفیت مطلوب گردشگری استان و نیازهای موجود در حوزه آموزش های مهارتی

یوسف بیدخوری، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری خراسان رضوی در ادامه پشت تریبون قرار گرفت و گفت: حوزه گردشگری در کشور ما دارای ظرفیت های فراوانی است و در رویکردهای کلان اقتصادی باید به این عرصه توجه بیشتری صورت بگیرد.

وی به ظرفیت های انبوه تاریخی، فرهنگی، سیاحتی، زیارتی و گردشگری در کشورمان اشاره کرد و گفت: ما در خطه خراسان رضوی میزبان ۵۰درصد گردشگرانی هستیم که عازم ایران می شوند. از این منظر، صنعت گردشگری در استان ما دارای پتانسیل ها و بسترهای مطلوبی است و توسعه زیرساخت های خدماتی در سال های اخیر نیز به این مهم کمک شایانی نموده است.

وی صنعت گردشگری را موتور محرکه اقتصاد کشور برشمرد و عنوان کرد: اما ارائه آموزش ها در این صنعت، باید در بخش های مختلفی تعریف شود. برای نمونه یکی از آن ها، تاسیسات گردشگری می باشد که در این بخش بیش ۱۷۰۰ مجموعه گردشگری، مشغول به فعالیت هستند و حدود ۸۰ هزار نفر نیز مستعد دریافت آموزش هستند. همچنین سطوح نیاز به آموزش در این افراد با یکدیگر متفاوت است. برخی از افراد به صورت تجربی و برخی دیگر تحت نظر آموزش‌های آکادمیک قرار گرفته اند.

وی بیان کرد: نقطه ضعف ما در گردشگری این است که دوستان پس از گذراندن دوره‌های آموزشی کاملا بلاتکلیف هستند؛ زیرا آموزش‌هایی که کسب می‌کنند که با حرفه آنان همخوانی ندارد. نکته دوم اینکه در ایران فارغ التحصیلان دانشگاه وارد عرصه آموزش می‌شوند اما در کشور آلمان افراد از زمان آغاز دوران مهد کودک، مورد آموزش قرار می‌گیرند. در سیستم آلمان دولت حامی بخش‌های دیگری بوده و تمام ابعاد سبب تقویت یکدیگر می‌شوند اما در ایران روابط سیستماتیک وجود ندارد و نیازمند برگزاری جلسات بیشتر برای رفع مشکلات موجود در ابن حوزه هستیم.

وی ابراز امیدواری کرد که این پروژه که به مدد مرکز آموزش اتاق مشهد در دست پیگیری است، بتواند بسترهای موثری را برای بخش گردشگری استان فراهم آورد و زیرساخت های آن را به سمت کیفی تر شدن پیش ببرد.

*فرصتی برای آموزش افراد بر اساس تکنولوژی‌های جدید

اما امیرمهدی مرادی، دبیر انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی نیز در همین رابطه اظهار کرد: کشور ما عمدتا وارد کننده تکنولوژی است اما در قاطبه موارد، افراد متخصص با آن تکنولوژی در اختیار نبوده اند و این پروژه مجالی را فراهم می کند تا افراد را مرتبط با تکنولوژی‌های جدید آموزش دهیم.

وی افزود:متولیان این پروژه باید نتایج آن را مستمرا رصد کرده و پس از مشخص شدن دستاوردهایش، این تجارب را در حوزه‌های دیگر نیز تعمیم داده و دامنه آن را در بخش های دیگر نیز گسترش دهند.

*طلا و جواهر یکی از پُرنیاز ترین حوزه‌ها به آموزش های مهارتی است

در ادامه اسدی مرصع، رئیس هیئت مدیره انجمن طلا، جواهر، نقره و سنگ‌های قیمتی خراسان رضوی عنوان کرد: بحث آموزش در آلمان بسیار جا افتاده و منطقی است. ما در ایران بحث حساسی به نام «فرهنگ‌سازی» داریم و باید مردم را به تناسب پیشبرد برنامه های توسعه ای، آگاه کنیم. آحاد جامعه ایرانی باید بپذیرند که الزاما نیاز نیست همه افراد راهی دانشگاه شوند و این آب و خاک به تکنسین های مهارت دیده نیز نیاز دارد.

وی ادامه داد: طلا و جواهر یکی از پُرنیاز ترین حوزه‌ها برای آموزش است و اگر در سازمان فنی و حرفه ای تمامی زیرشاخه های مهارتی لازم برای این بخش تعریف شود، حتما مخاطبان بسیاری را جذب خواهد کرد.

وی بر اهمیت همسان سازی مباحث آموزشی تاکید و خاطر نشان کرد: خراسان پتانسیل های خوبی دارد به عنوان پایلوت اجرای این طرح آموزشی، گزینه مطلوبی به شمار می آید و تجارب این خطه باید در آتیه به دیگر استان ها نیز تعمیم یابد.

*ضرورت تقویت ارتباط صنعت با دانشگاه

مژگان تیموری، عضو هیات علمی گروه پژوهشی مدیریت و برنامه‌ریزی در پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی نیز در سخنانی، به ظرفیت های موجود در بخش گردشگری شهر مشهد و خطه خراسان اشاره کرد و بر ضرورت ارائه آموزش به حوزه های خدماتی مرتبط با این صنعت تاکید نمود.

وی عنوان کرد: اخیرا پیشنهاد داده‌ایم تا افرادی که برای تمدید مجوز خود اقدام می‌کنند، از دوره‌های بازآموزی بهره‌مند شوند و به همین منظور نیازمند پیگیری برای ایجاد این الزام و اجرای آن هستیم.

 تیموری بر اهمیت تناسب دوره‌ها با سطح تحصیلات افراد تاکید کرد و افزود: باید سرفصل‌های آموزشی مشخص و بر اساس آن گواهی‌هایی صادر شود. نکته بعدی اهمیت ارتباط صنعت با بدنه دانشگاه است. بپذیریم که بخشی از نقایص امروز ما فضای تولید، بازار کار و … از ضعف این ارتباط نشات می گیرد.

در بخشی از این نشست، مسئولان دستگاه های دولتی و نمایندگان تشکل های بخش خصوصی، آرا، نظرات و دغدغه های خود را پیرامون این پروژه بیان کردند و توضیحات نمایندگان بنیاد (SBH) و پروژه همکاری آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان را در این رابطه شنیدند.